مسئله537:
چهارمين عمل واجب حجّ تمتّع رمي جمرۀ عقبه است که
بايد در روز عيد قربان، از طلوع آفتاب تا مغرب، در سرزمين مني انجام شود. و منظور
از آن پرتاب هفت سنگ يکي پس از ديگري به آخرين ستوني است که در مني واقع شده و به
آن جمرۀ عقبه مي‌گويند.
مسئله538: فرقي
نمي‌کند رمي کننده پياده باشد يا سواره، نشسته باشد يا ايستاده و به هر حالتي که
باشد کفايت مي‌کند.
مسئله539: رمي جمره بايد با توجه به عمل و با قصد قربت باشد.
مسئله540: رمي تمامي ديوار 25 متري که در مني ساخته‌اند و ديواري که احياناً در آينده اضافه مي شود و رمي از طبقۀ دوم و طبقاتي که احياناً در آينده اضافه مي‌شود،
جايز است.
مسئله541: غير از سنگ يا ريگ، رمي با چيز ديگري نظير كلوخ، سنگ، شن و مانند اينها كفايت نمي‌كند.
مسئله542: سنگها بايد به جمره پرتاب شود، پس اگر سنگها را روي جمره بگذارد يا
در حالي که سنگ در دست او است به جمره بکوبد، کافي نيست.
مسئله543: سنگها بايد به جمره اصابت کند و انداختن در حوضچۀ پايين جمره يا روي
سنگ‌هاي پايين آن کافي نيست.
مسئله544: سنگها حتماً بايد يکي‌‌يکي به جمره برسد و اگر کسي هفت ريگ را
با هم به جمره بزند كفايت نمي‌كند و فقط يك مرتبه محسوب مي‌گردد.
مسئله545: ريگ‌ها بايد بكر باشد يعني كسي با آنها رمي نكرده باشد، و همچنين بايد از
حرم [1]برداشته شود، و
مستحبّ است از مشعرالحرام برچيده شود.
مسئله546: سنگها بايد مباح باشند. بنابراين رمي با سنگ غصبي يا سنگي که ديگري
براي خود جمع کرده - بدون رضايت او- مجزي نيست.
مسئله547: لازم نيست ريگ‌هايي كه براي رمي جمره برداشته مي‌شود پاك باشد، گرچه
مستحبّ است.
مسئله548: اگر کسي شك كند ريگ‌هايي كه از حرم برداشته، از حرم است يا نه، و يا
بكر است يا نه، به شك خود اعتنا
نكند. همچنين بايد به طور متعارف سنگ بردارد و تفحّص در اين موارد
لازم نيست، بلکه جايز هم نمي‌باشد.
مسئله549: اگر حج‌گزار بعد از فراغت از رمي، در صحيح به جا آوردن آن شك كند، بايد به شك خود
اعتنا نكند.
مسئله550: اگر کسي
احتياطاً بيش از هفت سنگ پرتاب کند اشکال ندارد، مگر دچار وسواس شود که بايد ترک
کند.
مسئله551: اگر سنگ
دو نفر که در حال رمي هستند به هم اصابت کند و با هم به جمره برسد و يا شتاب يکي
موجب پرتاب ديگري به جمره شود، اشکال ندارد. همانگونه که اگر سنگ به جايي اصابت
نمايد و کمانه کند و به جمره بخورد، اشکال ندارد.
مسئله552: اگر کسي در بين رمي، در صحيح به جا آوردن آن شك كند، مثلاً شك كند كه به جمره
رسيده يا نه، بايد دوباره رمي
كند.
مسئله553: اگر در بين رمي در تعداد ريگ‌هاي زده شده شك كند، بايد بنا را بر اقلّ
بگذارد.
مسئله554: اگر بعد از فراغت از رمي در تعداد ريگ‌ها شك كند، بايد به شك خود اعتنا
ننمايد.
مسئله555: گمان در رمي اعتبار ندارد و حكم شك را دارد.
مسئله556: رعايت طهارت در وقت رمي واجب نيست، گرچه مستحبّ است بدن و لباس حج‌گزار
پاك باشد و با وضو، بلكه
با غسل باشد.
مسئله557: رمي در شب در حال اختيار جايز نيست ولي افرادي كه رمي براي آنها
مشقّت دارد نظير زن‌ها
و افراد مسن‌ّ و ضعيف و مريض و همراهان آنها مي‌توانند در شب رمي كنند.
مسئله558: اگر کسي نتواند رمي کند، بايد نايب بگيرد و رمي
نايب حتماً بايد در روز انجام شود. و مستحبّ است نايب در حضور منوبٌ‌عنه ريگ
بيندازد.
مسئله559: اگر بعد از رمي جمره توسط نايب، عذر منوبٌ‌عنه بر طرف شود، لازم نيست
خودش رمي را اعاده کند.
مسئله560: اگر عذر منوبٌ‌عنه قبل از رمي نايب بر طرف شود، بايد خودش رمي کند.
ولي اگر در حين رمي نايب عذر او برطرف گردد، مي‌تواند رمي را ادامه دهد و بهتر است
اعاده کند.
مسئله561: اگر کسي
سهواً يا جهلاً يا به واسطۀ عذري در روز عيد رمي نكند مانعي ندارد و بايد روز
بعد آن را قضا نمايد.
مسئله562: اگر کسي عمداً در روز عيد رمي نكند، مانعي ندارد و بايد روز بعد آن
را قضا نمايد، گرچه گناه كرده است.
مسئله563: اگر حج گزار سهواً يا جهلاً يا به واسطۀ ندانستن مسئله، يكي از اعمال حجّ نظير ذبح
يا حلق را قبل از رمي انجام
داد، مانعي ندارد و بايد رمي كند و هر دو عمل صحيح است.
مسئله564: اگر عمداً يكي از اعمال حجّ نظير ذبح و يا حلق را قبل از رمي بجا آورد، بايد
رمي كند و اعمالش صحيح است،
گرچه معصيت كرده است.
مسئله565: اگر کسي بعد از تمام شدن روز عيد متوجّه شود كه روز عيد رمي نكرده، بايد قضاي
آن را به جا آورد.
مسئله566: اگر کسي رمي را عمداً يا سهواً يا جهلاً يا به واسطۀ عذري ترك
كند، بايد تا وقتي كه در مني حضور دارد
يعني روزهاي يازدهم و دوازدهم و احياناً روز سيزدهم آن را قضا نمايد، و اگر
به مکّه رفته بايد برگردد و رمي را قضا کند و حجّش صحيح است، گرچه در صورت عمد
گناه كرده است.
مسئله567: کسي که مي‌خواهد رمي جمرۀ عقبه را در روزهاي بعد به جا آورد، لازم
نيست آن را زودتر از رمي جمرات آن روزها انجام دهد، گرچه بهتر است اول قضاي رمي
جمرۀ عقبه را به جا آورد و بعد جمرات سه‌گانه را رمي نمايد.
مسئله568: اگر كسي كه بايد رمي را قضا كند، تا روز سيزدهم رمي قضا را به جا
نياورد، بايد آن را در سال بعد قضا كند، و اگر خودش
نمي‌تواند بايد نايب بگيرد و حجّش صحيح است، گرچه در صورت عمد گناه كرده
است.
مسئله569: جمرۀ عقبه و ساير جمرات را از هر طرف آن مي‌شود رمي کرد، گرچه مستحبّ
است هنگام رمي جمرۀ عقبه پشت به قبله و هنگام رمي دو جمرۀ ديگر، رو به قبله باشد.
مستحبّات
رمي جمرۀ عقبه
مسئله570: چند چيز در رمي مستحبّ است:
1 ـ با خضوع و خشوع باشد.
2 ـ با
طهارت باشد.
3 ـ هنگام
رمي جمرۀ عقبه پشت به قبله و هنگام رمي جمرۀ اولي و جمرۀ وسطي رو به قبله باشد.
4 ـ هنگام
رمي جمرۀ عقبه بين او و جمره، ده تا پانزده ذراع(پنج تا هفت متر) فاصله باشد و
در رمي جمرۀ اولي و وسطي، کنار جمره بايستد.
5 ـ سنگ
ريزه را بر انگشت ابهام (شَست) گذاشته و با ناخن انگشت شهادت (انگشت
پهلوي شَست) بيندازد.
6 ـ مستحبّ است هنگامي كه سنگها را
در دست گرفته و آماده رمي است اين دعا را بخواند:
«أَللَّهُم‌َّ هذه
حَصَيَاتي فَأَحْصهِنَّ لي وَ ارْفَعهُن‌َّ في عَمَلي» [2]
7 ـ هر سنگي كه مي‌اندازد تكبير بگويد
و اين دعا را بخواند:
« اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُمَّ ادْحَرْ عَنِّي الشَّيْطَانَ
اللَّهُمَّ تَصْدِيقاً بِكِتَابِكَ وَ عَلَى سُنَّةِ نَبِيِّكَ ص اللَّهُمَّ
اجْعَلْهُ حَجّاً مَبْرُوراً وَ عَمَلًا مَقْبُولًا وَ سَعْياً مَشْكُوراً وَ
ذَنْباً مَغْفُوراً»
8 ـ پس از برگشتن به جاي خود در مني اين دعا را بخواند:
«اللَّهُمَّ بِكَ وَثِقْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ فَنِعْمَ
الرَّبُّ وَ نِعْمَ الْمَوْلَى وَ نِعْمَ النَّصِيرُ»[3]
پی نوشت
ها:
[1].
تمام مشعرالحرام و مني در حرم قرار دارد
ولي عرفات خارج از حرم است.
[2].
الکافي، ج 4، ص 478
[3]. همان